როდის აფეთქდება შავი ზღვა

პრობლემა:
შავი ზღვის სიღრმე საშუალოდ 220 მეტრია.ამჟამად მისი მხოლოდ ზედა 100 მეტრიანი ფენაა ჟანგბადის შემცველი და მაშასადამე სიცოცხლის მატარებელიც.ქვედა ფენა კი ფაქტიურად მკვდარია-მოწამლულია გოგირდწყალბადით.1980-ანი წლებიდან ყოველწლიურად გოგირდწყალბადის დონე ზღვაში იწევს ზევით ორი მეტრით,თანაც რაც უფრო იზრდება მისი დონე,მით უფრო ჩქარდება ეს პროცესი.ამასთანავე არ მოჩანს ამ საბედისწერო პროცესის ბუნებრივი გაწონასწორების პერსპექტივა,თუ არ შეწყდა გოგირდწყალბადის გამოყოფა ზღვაში.
მიზეზი:
საქმე ის გახლავთ,რომ შავ ზღვას აქვს ერთობ ვიწრო და მეჩეჩიანი ყელი-ბოფორის სრუტე(სიგრძე-30 კმ. სიგანე-3700-750მ,სიღრმე 27,5-121 მეტრი)რომელშიც ორი დინება შეინიშნება:ზედა-შავი ზღვიდან მარმარილოს ზღვისაკენ და ქვედა-მარმარილოს ზღვიდან შავი ზღვისკენ.ზედა დინებას გააქვს წელიწადში 325 მ3 წყალი მარმარილოს ზღვაში.ქვედას შემოაქვს 173 კმ.კუბი წყალი.ზედა დინებას გადააქვს შავი ზღვის წყალი ზედა ფენიდან,რომელიც არ არის (ჯერ-ჯერობით)მოწამლული გოგირდწყალბადით.

სავალალო შედეგი:
თუ არ მოხდება ზემოთხსენებულ საბედისწერო პროცესში ხელოვნური ჩარევა,რამდენიმე ათეულ წელიწადში არნახული ეკოლოგიური კატასტროფის მომსწრენი გავხდებით.შავი ზღვა მოიწამლება გოგირდწყალბადით და მასში სიცოცხლე შეწყდება.ზღვის სიკვდილი კი თავისთავად ეკოლოგიური კატაკლიზმია,ხოლო თუ ამას ზედ დაერთო კიდევ გოგირდწყალბადის აფეთქებაც(რაც შესაძლოა მოყვეს ძლიერ მიწისძვრას)მაშინ ატომური აფეთქების მაგვარი უბედურება დაგვატყდება თავს.ამ დროს წარმოიშვება ცად ატყორცნილი უდიდესი მასა გოგირდ მჟავასი,რომელიც მერე მომაკვდინებელ წვიმად მოევლინება დედამიწას

ისტორიის ფურცლებიდან


1996 წლის 31 ოქტომბერს ბულგარეთის,რუმინეთის,რუსეთის,საქართველოსა და უკრაინის გარემოს დაცვის მინისტრები ერთმანეთს სტამბულში შეხვდნენ,სადაც ხელი მოეწერა შავი ზღვის დაცვის სტრატეგიულ სამოქმედო გეგმას,ყველაზე უფრო ყოვლისმომცველ პროგრამას,რომელიც მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე დაბინძურებული ზღვის გადასარჩენად ოდესმე შექმნილა.
შავი ზღვის გარემოსდაცვითი პროგრამის (BSEP) მიერ ჩატარებულმა გამოკვლევებმა კიდევ ერთხელ ცხადყო,რომ შავი ზღვის გარემო სავალალო მდგომარეობაშია,მაგრამ თან დაგვანახა,რომ სიტუაცია სულ მთლად უიმედო არ არის-შავი ზღვის გადარჩენა ჯერ კიდევ შესაძლებელია.დოკუმენტი,რომელსაც ხელი მოეწერა,უბრალო შეშფოთების განცხადება არ არის.ამ დოკუმენტში ის ღონისძიებებია გათვალისწინებული,რომლებიცდაბინძურების წყაროებს კონტროლს გაუწევს.
სტრატეგიულ სამოქმედო გეგმას პოლიტიკური დატვირთვაც გააჩნია.ზღვის დაბინძურება საერთაშორისო საზღვრებს არაფრად აგდებს.ზღვის დაბინძურებაში რეგიონის არცერთი ქვეყანა არ არის უდანაშაულო.აგრეთვე სახელმწიფო თავს ვერ დაიცავს დაბინძურების უარყოფითი შედეგების ზეგავლენებისაგან ქვეყნის ეკონომიკაზე თუ მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე.
შტრატეგიულ გეგმაზე ხელის მოწერით ქვეყნებმა მიიღეს ისტორიული გადაწყვეტილება-იმუშაონ მთელს რეგიონში 160 მილიონი ადამიანის კეთილდღეობისათვის.
ამ მოვლენის აღსანიშნავად 31 ოქტომბერი გამოცხადდა “შავი ზღვის საერთაშორისო დღედ”

четверг, 25 февраля 2010 г.

მსოფლიო ოკეანის წყლის საერთო მოცულობა 1370 მლნ. კმ3შეადგენს. ზღვის წყალში გახსნილია მინერალური მარილები, აირები (უმთავრესად ჟანგბადი, აზოტი, ნახშირორჟანგი, ზოგიერთ რაიონში გოგირდწყალბადი), უმნიშვნელო რაოდენობით ორგანული ნივთიერებები (1-5 მგ/ლ) და აგრეთვე გაუხსნელი ორგანული და მინერალური ნაერთები.
ზღვის წყალს ახასიათებს შემდეგი ქიმიური და ფიზიკური თვისებები:
მარილიანობა-რომელიც გამოისახება პრომილეთი და უჩვენებს 1 კგ ზღვის წყალში გახსნილ მყარ ნივთიერებათა რაოდენობას გრამებით. ოკეანეში ზღვის წყლის საშუალო მარილიანობა 35%-მდეა;
სიმკვრივე-რომელიც დამოკიდებულია ზღვის წყლის მარილიანობაზე, ტემპერატურასა და წნევაზე;
კუმშვადობა-რომელიც იმდენად უმნიშვნელოა, რომ წნევის გაზრდა 1000 დეციბარით, რაც სიღრმის დაახლოებით 1 კმ-ით გადიდებას შეესაბამება, იწვევს სიმკვრივის მომატებას მხოლოდ 0,004-ით;
ბგერის სიჩქარე-რომელიც მეტია, ვიდრე მტკნარ წყალში, და კიდევ მატულობს მარილიანობისა და ტემპერატურის ზრდასთან ერთად;
სინათლის შთანთქმის კოეფიციენტი-რომელიც მაქსიმალურია სპექტრის ინფრაწითელ ნაწილში.
ოკეანოლოგიაში ფართოდ იყენებენ აგრეთვე ზღვის წყლის შეფარდებით ელექტროგამტარობას, კუთრ სითბო-ტევადობას და სხვა.
ანი კაპანაძე N174-ე საჯ.სკოლა. XI კლასი

четверг, 21 января 2010 г.

понедельник, 11 января 2010 г.

ახალი სანიტარული პოლიგონი


დაბა ჩაქვში საყოფაცხოვრებო ნარჩენების გადამამუშავებელი ქარხნის აგება იგეგმება. პროექტით გათვალისწინებული სამუშაოები 2009-2010 წლისთვის უნდა დასრულდეს და იგი შვიდი მილიონი ევრო დაჯდება. მშენებლობას გრანტის სახით შვედეთი დააფინანსებს. გაუქმდება ბათუმისა და ქობულეთის ნაგავსაყრელები.
ნაგავსაყრელი პოლიგონისა და ნაგვის გადამამუშავებელი ქარხნის მშენებლობა ჩაქვში, ზღვასთან ახლოს, იგეგმება. ქარხანაში ნარჩენების გადამუშავების გზით მეორადი პროდუქციის წარმოება მოხდება, მაგალითად, პლასტმასის ბოთლების ჩამოსასხმელად საჭირო მასალა, დამუშავდება ქაღალდი და მინაც. გადამუშავებული კვების პროდუქტების ნარჩენებისგან კი, შესაძლებელია, სასუქი დამზადდეს.
ამჟამად ე.წ. სკოუპინგის პროექტს განიხილავენ, რაც გარემოზე ზემოქმედების შეფასებას გულისხმობს. `სკოუპინგის ეტაპი საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული არ არის, მაგრამ ეს პროექტი საერთაშორისო დონეზე ხორციელდება. ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის მოთხოვნები კი, რომლის ხელშეწყობითაც ეს პროექტი კეთდება, ძალიან მკაცრია”, _ ამბობს აჭარის მთავრობის წარმომადგენელი, ირაკლი გორაძე.
დოკუმენტი აჭარის გარემოსდაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამმართველომ განსახილველად მუნიციპალიტეტებს გადაუგზავნა. მასში შენიშვნების შეტანის ვადა 15 ოქტომბრამდეა. ამის შემდეგ დოკუმენტი დამუშავდება და პროექტის საჯარო განხილვის 120-დღიანი ეტაპი დაიწყება.
დოკუმენტში წინასწარ განსაზღვრულია ის რისკები, რაც შეიძლება ქარხნის ექსპლუატაციის შემთხვევაში გაჩნდეს, მაგალითად, ჰაერისა და წყლის დაბინძურება.
ირაკლი გორაძის განცხადებით, მსგავსი რისკები მინიმალურია, რადგან გადასამუშავებელი საყოფაცხოვრებო ნარჩენები, ძირითადად, მყარია და არ შეიცავს ქიმიურ ან ტოკსიკურ ნარჩენებს.
მისივე თქმით, ჩაქვში ასაშენებელი გადამამუშავებელი ქარხნიდან “არასასურველი ნივთიერებების ზღვაში ჩადენა არ მოხდება, რადგან სანაპირო ზოლში სპეციალური საიზოლაციო კედელი გაკეთდება. გამდინარე წყლები კი, სპეციალურ გამწმენდ ნაგებობაში გატარდება. გადამუშავების დროს ატმოსფეროში გაზები რომ არ გამოიყოს, დამონტაჟდება გაზების შემგროვებელი ტექნოლოგიები, რომელიც მეთანის წვას მოახდენს. ქარხნის მიმდებარე ტერიტორია განაშენიანდება და იზოლირებული იქნება”.საზოგადოება, “ველური ბუნება _ ჭაობის”პრეზიდენტის, იზო მაჭუტაძის აზრით, ნაგვის დახარისხება ნაგავსაყრელზე არ უნდა მოხდეს - `ცივილიზებულ ქვეყნებში ნაგავს მოსახლეობა ოჯახში ახარისხებს და ამ ფორმით ხდება ნაგავსაყრელისთვის მიწოდება”.
მაჭუტაძის აზრით, ნაგავსაყრელი ზღვასთან ახლოსაა, რის გამოც ქარი ორმხრივად მოძრაობს ზღვიდან მთებისკენ და პირიქით, რაც ჰაერში ნაგვის სუნის გაფანტვას გამოიწვევს. მისი აზრით, პროექტში ტექნიკური დეტალები ძუნწადაა წარმოდგენილი.
ვის დაექვემდებარება ახალი სანიტარული პოლიგონი, ჯერ გადაწყვეტილი არ არის. `რადგან სამ მუნიციპალიტეტს (ხელვაჩაურს, ბათუმსა და ქობულეთს) ემსახურება, დაქვემდებარების საკითხი სადავო გახდა~, _ ამბობს ბიომრავალფეროვნებისა და გარემოს ინტეგრირებული მართვის სამსახურის უფროსი, ნოდარ კონცელიძე. მისი აზრით, შესაძლებელია ქარხანა დამოუკიდებელ სტრუქტურად დარჩეს ან მთავრობას დაექვემდებაროს.
ქობულეთსა და ადლიაში, ჭოროხის შესართავთან არსებული ნაგავსაყრელები, რომლებიც გარემოს აბინძურებს, დაიხურება.
ნაგავსაყრელების დახურვის პროექტზეც ევროპის რეკონსტრუქციის ბანკი მუშაობს. ნოდარ კონცელიძის განცხადებით, ნაგავსაყრელებზე დღეს არსებული ნარჩენები აღარ გადამუშავდება, რადგან ეს კოლოსალურ თანხებთანაა დაკავშირებული: “ნაგავსაყრელების დახურვა უფრო ეკოლოგიური თვალსაზრისით იყო რეკომენდებული” .
ნაგავსაყრელების დახურვა, მიწით (ან თიხით) და სპეციალური ბოჭკოვანი საფარით დაფარვას გულისხმობს. დახურვის შემდეგ ნაგავსაყრელზე მცენარეებიც დაირგვება. `წარმოქმნილი გაზები ჰაერში რომ არ გაიფრქვეს, სპეციალური ტექნოლოგიები აქაც დამონტაჟდება”.
იზო მაჭუტაძე ნაგავსაყრელების ამ ფორმით დახურვასაც ეწინააღმდეგება. მისი თქმით, ნაგავსაყრელზე ხეების განაშენიანება გაზის ემისიის შეგროვებას გამოიწვევს, რაც შესაძლებელია გაუთვალისწინებელი პროცესების გამომწვევი მიზეზი გახდეს.
ნოდარ კონცელიძის განცხადებით, ადლიის ნაგავსაყრელზე საყოფაცხოვრებო ნარჩენების სიმაღლე 12 მეტრს აღწევს. გრუნტი რბილია, ამიტომ ამ ტერიტორიაზე კაპიტალური მშენებლობის განხორციელება, სულ ცოტა, 20 წელი არ შეიძლება.გაზეთი "ბათუმელები"
მასალა მოიძია ნინო კენჭიაშვილმა.მე-9 კლასი

воскресенье, 27 декабря 2009 г.

ბათუმის პრობლემა



აჭარის სანაპირო ზოლის ერთ-ერთი დამაბინძურებელი იყო ქ.ბათუმის ნაგავსაყრელი.იქ წლების მანძილზე იყრებოდა ბათუმის სამრეწველო ობიექტის წარმოების ნარჩენები.შედეგად მდინარე ჭოროხის მარჯვენა ნაპირზე გაჩნდა 40-50 ჰა. ნაგვის სქელი ფენით დაფარული ტერიტორია.სადაც ნაგავს მხოლოდ წვავდნენ და არ ხდებოდა მისი ქიმიური ხსნარით დამუშავება.წვიმისა და წყალდიდიობის დროს ნაგვის დიდი ნაწილი მდინარეში ჩაირეცხებოდა და ზღვაში ჩადიოდა,შემდეგ კი ზღვის ტალღებს მთელ სანაპიროზე გადაჰქონდა.მდინარეს ზღვაში ჩააქვს ნაგვის შედეგად გამოყოფილი თხევადი ფრაქცია,ბაქტერიული და ქიმიური გამაბინძურებლები.
ექსპერტების აზრით,პრობლემის მოგვარების ერთ-ერთი გზა ნაგავსაყრელისა და მდინარის მარჯვენა სანაპიროს ერთმანეთისაგან მექანიკური იზოლირებაა,რისთვისაც მდინარის სანაპიროს გასწვრივ ნაპირდამცავი კედელი უნდა აიგოს(პროექტი მზად არის). შემუშავებულია აგრეთვე სხვა ალტერნატივაც: ნაგავსაყრელის ადგილას შეიქმნას სარკოფაგი,სადაც მოხდება არსებული ნაგვის კონსერვაცია,იმისთვის რომ ნაგვის ლპობის შედეგად გამოყოფილი სითხე გრუნტის წყლებში არ მოხვდეს და არ შეერიოს მდინარისა და ზღვის წყლებს, გათვალისწინებულია თიხის სპეციალური საიზოლაციო ფენის აშენებაც. არსებული ნაგავსაყრელის კონსერვაციის პარალელურად ახალ ნაგავსაყრელში უნდა მოხდეს შეტანილი ნაგვის დახარისხება,აიკრძალოს რადიოაქტიური,ქიმიურად აგრესიული,მძიმე მეტალების შემცველი ნივთიერებების შეტანა.
ნაგავსაყრელის პრობლემის გადაწყვეტის გაჭიანურება აღარ შეიძლება.მექანიკური ნარჩენებით,ქიმიურად გაბინძურებულ ზღვას რეკრეაციული მნიშვნელობა უკვე დაკარგული აქვს. აჭარის პლაჟები კი ცოტა ხანში,ალბად,დახურვის საფრთხის წინაშე აღმოჩნდება.
ჩვენ დავინტერესდით რა მდგომარეობაშია აჭარის სანაპირო ზოლი და შევეცდებით ახლო მომავალში მოგაწოდოთ ინფორმაცია ამის შესახებ.

понедельник, 14 декабря 2009 г.